Ben je van plan een bestaand bedrijf over te nemen? Een goede voorbereiding en de juiste kennis van zaken zijn cruciaal om die bedrijfsovername vlot te laten verlopen. Door enkele van je initiële vragen hieronder te beantwoorden, helpen we je al op weg. Voor grondig advies om onaangename verrassingen te vermijden, kun je de hulp inroepen van professionals.
Stappenplan voor een geslaagde bedrijfsovername
Stap 1: schakel de hulp in van experts
Een succesvolle bedrijfsovername begint met een duidelijke visie. Denk daarom goed na over wat erbij komt kijken, en begin bij jezelf:
- Waarom wil je een eigen zaak?
- Wat zijn mogelijke financieringsbronnen?
- Ben je geïnteresseerd in de aandelen van een vennootschap of de activa?
- …
Laat de complexiteit van een bedrijfsovername je niet overdonderen. Experts zoals je boekhouder, accountant en kmo-adviseur helpen je goed op weg door je vragen te beantwoorden en je koers mee te bepalen. Zij doen dit onbevooroordeeld, in duidelijke taal en met de nodige kennis en ervaring.
Zodra je concreter aan de slag gaat, kun je ook de hulp van een advocaat of notaris inschakelen voor het opstellen van de nodige documenten, zoals het overnamecontract.
Stap 2: verzamel informatie
Kennis is macht. Licht je dus goed in over het bedrijf dat je wilt overnemen. Hoe ziet de concurrentie eruit? Ben je gebonden aan bepaalde contracten met leveranciers? Zijn er wegenwerken in de omgeving gepland? Google helpt je al een heel eind op weg, maar neem ook zeker een kijkje op de Kruispuntbank der Ondernemingen voor statuten, jaarrekeningen en meer.
Dat alles doe je het best met een neutrale blik. Al verliefd geworden op het over te nemen bedrijf? Dan kun je een kmo-adviseur inschakelen, die objectief naar de verzamelde gegevens kijkt.
Stap 3: stel een ondernemingsplan op
De verzamelde informatie kun je vervolgens bundelen en uitbreiden in een doordacht ondernemingsplan of businessplan. Dat document dient als leidraad voor de toekomst en bevat onder meer informatie over de missie, de strategie, de markt en een financieel plan.
Bovendien boezemt een ondernemingsplan vertrouwen in bij potentiële partners (zoals leveranciers en investeerders) en financiële instellingen. Een goed onderbouwd en geloofwaardig plan toont hen dat je realistisch nadenkt en planmatig te werk gaat.
Stap 4: vraag naar de nodige attesten
Natuurlijk vind je ook niet alle informatie terug op het internet. De schulden van de verkoper bij de belastingen, RSZ en sociale bijdragen raadpleeg je bijvoorbeeld niet zomaar. Nochtans is dat belangrijk om te weten, aangezien je niet voor de bestaande schulden wilt opdraaien.
Je vraagt dus het best aan de verkoper om attesten aan te vragen van de overheid of een btw-kantoor, die bevestigen dat hij geen achterstallige schulden heeft. In bepaalde gevallen is dat zelfs verplicht.
Stap 5: teken een intentieverklaring
Je bent overtuigd van de zaak? Dan is het tijd om pen en papier boven te halen. Nog niet voor een definitief contract, maar wel voor een intentieverklaring of ‘letter of intent’. Dat is een document waarin je de lopende onderhandelingen formaliseert door gemaakte afspraken, voorwaarden en procedures vast te leggen.
Soms is zo’n intentieverklaring erg kort, maar soms heeft ze ook al de status van een voorlopig overnamecontract.
Stap 6: laat een due diligence uitvoeren
De hoofdzaken zoals de overnameprijs staan meestal nog niet vermeld in de intentieverklaring of zijn onder voorbehoud. Vooraleer je die vastlegt, laat je het best een due diligence of zorgvuldigheidsonderzoek uitvoeren. Dat onderzoek controleert of alle verkregen informatie correct is en brengt potentiële risico’s in kaart. Zo voorkom je dat er na de verkoop lijken uit de kast vallen.
Een due diligence kan zich richten op financiële, fiscale, juridische en commerciële aspecten. Zo worden bijvoorbeeld jaarrekeningen, leverancierscontracten en arbeidsovereenkomsten onder de loep genomen.
Stap 7: bepaal de overnameprijs
De correcte overnameprijs bepalen is een cruciaal onderdeel van een geslaagde bedrijfsovername. Je wilt het geld dat je vandaag betaalt namelijk op termijn terugverdienen. Die waardebepaling is een complex proces doordat niet alleen materiële zaken tellen. Een uitgebreide klantenportefeuille, personeel met veel knowhow en een goede reputatie doen de prijs bijvoorbeeld stijgen.
Er zijn heel wat verschillende manieren om de waarde van een bedrijf te bepalen, maar gelukkig ook heel wat middelen om aan extra financiering te komen. Wie weet kom jij wel in aanmerking voor waarborgen en steunmaatregelen.
Twijfel niet om de hulp in te schakelen van een kmo-adviseur. Hij helpt je graag met de waardebepaling van de over te nemen zaak en bekijkt de financiële situatie van het bedrijf.
Stap 8: teken een overnamecontract
Ben je met de verkoper tot een akkoord gekomen over de prijs? Dan heb je het bedrijf bijna in handen! Je moet nu alleen nog een overnamecontract tekenen en de betaling afronden.
Voor het opstellen van dat contract kun je de hulp inroepen van een deskundige. Een advocaat of notaris neemt je die complexe zorg uit de handen en zorgt ervoor dat je niet voor onaangename verrassingen komt te staan.
Overnameconstructies: aandelen of activa overnemen?
De overname van een vennootschap kun je op verschillende manieren regelen: je koopt de aandelen, het handelsfonds of bepaalde activa. Welke de interessantste optie is voor jou? Door de onderlinge verschillen, hangt dat af van je situatie.
- Overname van aandelen: het hele bedrijf verandert van eigenaar. Je neemt alle activa zoals contracten en vergunningen over, maar ook alle passiva zoals schulden en tegoeden. Deze overnamestructuur is interessant voor de verkoper, omdat hij in principe geen meerwaardebelasting betaalt, maar minder interessant voor de koper omdat de overnameprijs fiscaal niet aftrekbaar is.
- Overname van handelsfonds of activa: je kiest zelf welk deel van de onderneming je wilt overnemen. Bestaande schulden of verplichtingen blijven dus de verantwoordelijkheid van de verkoper. De verkoper betaalt meerwaardebelasting, terwijl je als koper de overgenomen activa kunt afschrijven. Dat fiscale voordeel voor jou vertaalt zich vaak in een hogere overnameprijs.
Neem je de bestaande schulden over?
Dat hangt af van de overnamestructuur waarvoor je gekozen hebt. Als je enkel het handelsfonds overneemt, neem je de bestaande schulden meestal niet over.
Gekozen voor een overname met aandelen? Dan neem je de lopende verplichtingen van het bedrijf, zoals de schulden, wel over. Natuurlijk wil je er dan wel zeker van zijn dat er later geen lijken uit de kast vallen. Bescherm jezelf daartegen door attesten aan te vragen bij de verkoper die bevestigen dat hij geen achterstallige (para)fiscale schulden heeft.
Neem je ook het personeel over?
Ja, zowel bij een aandelenoverdracht als een bedrijfsoverdracht wordt het personeel overgenomen. Dat betekent dat je ook de bestaande arbeidsovereenkomst moet respecteren, zodat de werknemers hun rechten zoals loon, opgebouwde anciënniteit, eindejaarspremie en vakantiegeld behouden.
Het is echter ook mogelijk om in de overnameovereenkomst te laten opnemen dat je het personeel niet wenst over te nemen. Het ontslag is dan de verantwoordelijkheid van de verkoper. Hij zal dat vóór de overname moeten regelen, en mag de overname niet als reden voor ontslag inroepen.
Een bedrijfsovername op het oog? Doe dan een beroep op de expertise van een kmo-adviseur.